عملیات ارزیابی یک  مخزن هیدروکربنی مسیری مشخص را در طول گام های زمانی خاص می پیماید تا از جنبه های مختلف مورد بررسی و تفحص قرار گیرد و حتی الامکان ابهامات آن برطرف گردد. علوم مختلف از جمله  ژئوفیزیک ، زمین شناسی ، مهندسی نفت، پترو فیزیک و... به فراخور نیاز وظیفه ای خاص را بر عهده می گیرند تا پروسه ی اکتشاف و ارزیابی به بهترین شکل و با کمترین هزینه ی اقتصادی تکمیل شده و خط تولیدی بهینه برای میدان نفتی  در دستور کار قرار گیرد. 

علوم اکتشاف نفت به نوبه خود به سه زيرشاخه تخصصي تقسيم بندي مي شود كه عبارتند از پتروفيزيك، ژئوشيمي آلي و ژئوفيزيك مخزن.  

در دانش پتروفيزيك به ارزيابي و تفسير خواص فيزيكي سنگهاي مخزن شامل تخلخل، تراوايي، حجم شيل، فشار مويينگي، شعاع گلوگاههاي تخلخل، درصد اشباع شدگي سيالات مخزن، مرزهاي تماسي، زونهاي توليدي خالص و ناخالص، مدلسازي استاتيك مخزن، تعيين حدود برش و ... با استفاده از ارزيابي و تفسير لاگهاي چاه پيمايي معمولي، نمودارهاي چاه پيمايي ويژه، نمودارهاي تصويري چاه، داده هاي مغزه معمولي و ويژه، تست چاه و از اين قبيل پرداخته مي شود. دانشجوياني كه به اين گرايش علاقه دارند مي بايست در زمينه تعبير و تفسير لاگهاي پتروفيزيكي و ارتباط آنها با داده هاي مغزه و سايزميك و شناخت نرم افزارهاي پتروفيزيكي قوي بوده و ترجيحاً با يك بان برنامه نويسي آشنا باشند.

در دانش ژئوشيمي آلي به توصيف ژئوشيميايي و منشا لايه هاي توليدي نفت با استفاده از ارزيابي و تحليل داده هاي ايزوتوپي منشا يا مخزن، داده هاي حاصل از پيروليز راك اول مانند شاخص هيدروژن، شاخص اكسيژن، شاخص توليد و زايش نفت، محتواي كل كربن آلي، داده هاي گازكروماتوگرافي، اسپكترومتر جرمي گاز گروماتوگرافي، داده هاي حاصل از تقطير سوكسله (Soxhelet) و ... پرداخته مي شود. افرادي كه علاقه دارند در اين زمينه فعاليت نمايند مي بايست در زمينه تحليل داده هاي ژئوشيميايي، برقراي ارتباط بين آنها و داده هاي توليدي و دانش نرم افزاري قوي باشند.

در علم ژئوفيزيك مخزن با استفاده از تعبير و تفسير داده هاي دوبعدي، سه بعدي و چهاربعدي لرزه اي، داده هاي زمين مغناطيسي، گراني سنجي و الكتريكي به توصيف خواص مخزني مخازن هيدروكربني پرداخته مي شود. بخصوص تفسير داده هاي لرزه نگاري بازتابي نقش مهمي در اكتشاف تله هاي نفتي ساختماني و چينه اي و شناخت خواص فيزيكي آنها دارد. افرادي كه در اين زمينه فعاليت مي نمايند بايستي داراي پيش زمينه خوب زمين شناسي ساختماني و چينه نگاري سكانسي لرزه اي بوده و با نرم افزارهاي پردازش و تفسير داده هاي لرزه اي آشنا شوند.

معرفی نرم افزارهای صنعت نفت

برخي از نرم افزارهاي بزرگ نفتي كه در صنعت نفت دنيا استفاده مي شوند عبارتند از:

نرم افزار پتروفيزيكي: Geolog, ELAN, LOGIC, IP, Terra

نرم افزار مدلسازي: Petrel, RMS

نرم افزار ژئوفيزيكي برداشت: Mesa, Omni

نرم افزار ژئوفيزيكي پردازش: Promax, Vista

نرم افزار ژئوفيزيكي تفسير: Charisma, WINPIX, Fugro-Jason

نرم افزار ژئوفيزيكي برگردان داده هاي لرزه اي: Hampson-Russell, Fugro-jason

برخي از نرم افزارهاي علوم زمين زير نيز حالت عمومي در نفت دارند كه لازم است دانشجويان با آنها آشنايي داشته باشند:

Logplot, Surfer, Rockworks, Geosyn, Tracer, Winlog, SGEMS, Digitizer, Digidata, R2V, Steronet, Triplot, Rose, Lopatin, Basin, IWLG, SegyViever, Jmicrovision, Coordinate-calculator, Vizexreader, Schl. Toolbox.