قدس ویژه خراسان - اگر چیزی بارها جان تو را نجات داده باشد، اما از بد حادثه یک بار خود محتاج کمک تو باشد، چه می‌کنی؟ می‌دانم دست رد به سینه اش نمی‌زنی.

این بار می‌خواهم از تو برای یاری چیزی کمک بخواهم که شاید بی دفاع مانده، اما باز هم کمک به او ادامه حیات تو را بدنبال دارد و آن نجات آب است. آبی که حیاتبخش زندگی تمام موجودات هستی است و زمین بدون آن نمی تواند نفس بکشد. سالهاست می‌شنویم و به کودکانمان آموزش می‌دهیم تا از هدر رفتن آب جلوگیری کنند. آموزه های دینی ما نیز اسراف را بشدت نهی می‌کند و به قول سهراب آب را گل نکنیم... اما باورهای غلط گاه، باعث می‌شود تا آن چنان که باید حق مطلب را به جا نیاوریم؛ مردم گاهی آن چنان حق به جانب با نگاهی کارشناسانه به موضوع می‌نگرند که گویی دستی در کار دارند. و با نگاه به بارشهای سالیانه، خود فراوانی آب در تابستان را تخمین می‌زنند! اما حتماً اندیشیده اید که بدون آب چند روز دوام می‌آوری؟ می‌دانی 55 تا 75 درصد از حجم بدن را آب تشکیل داده. حال اگر در آینده ای نزدیک بدانی و تو را آگاه سازند که آبی تمیز و پاکیزه و قابل شرب وجود نخواهد داشت، تو چه می‌کنی؟! چه چیز را جایگزین این مایه حیات می‌کنی؟! بی شک کسانی هستند که نگران تر از تو و آگاه تر از ما نسبت به این مسأله اند. و به دنبال راه نجاتی هستند اما تا کمک تو نباشد، هرگز راه به جایی نخواهند برد و این تنها نیازمند عزم ملی و فرهنگ سازی مناسب است.

• آبهای زیرزمینی در خطر انقراض یکی از این افراد مهندس محمدجواد سمیعی مدیرعامل شرکت مهندسی آب کاوان مشهد است. وی در این باره حرفهای جالبی برای شنیدن دارد و با اظهار نگرانی شدید نسبت به مسأله کمبود آبهای شیرین می‌گوید: طی هزاران سال گذشته سازگاری بین ورودی و مخزن قناتها بوده است و مشکلی هم پیش نمی آمد، اما از نیم قرن گذشته با حفر چاههای غیرمجاز و استفاده از موتور آب لطمه جبران ناپذیری به آبهای زیرزمینی وارد شده است. این مصرف بی رویه از آبهای زیرزمینی باعث می‌شود تا در چند سال آینده مخزن آبهای زیرزمینی به اتمام برسد و این امر به غیر از مشکل آبی، باعث بروز مشکلاتی از جمله مخلوط شدن باقی مانده آب شیرین زیرزمینی با آبها می‌شود، متراکم شدن زمین و در نهایت فرو نشستن زمین حتی می‌تواند برای سازه ها و جاده ها تهدیدی جدی باشد. گذشته از آنکه دیگر جایی برای ذخیره آبهای زیرزمینی در بین بستر متراکم شده زمین وجود نخواهد داشت. وی به آماری هشدار دهنده به نقل از وزیر جهاد کشاورزی اشاره می‌کند و می‌گوید: آخرین آمار چاه های کشور از 600 هزار چاه آب موجود در کشور 200 هزار چاه غیر مجاز داریم که احتمال می‌رود بیش از اینها باشد. وی همچنین می‌افزاید: کشور ما به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیم خشک جهان و یا ادامه روند موجود در استفاده از آب، بحران آب را با شدت بیشتری تجربه خواهد کرد، به طوری که در حال حاضر نیز با حدود 9 میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی (منتهی به سال 1391)، افت حدود 20 متری سطح آبخوانهای کشور، کاهش باران، افزایش بی سابقه مصارف کشاورزی و کاهش 36 درصدی در روان آبهای سطحی و با وجود 1700 مترمکعب سرانه آب تجدیدپذیر در معرض تنش آبی قرار داریم. این کارشناس حداکثر میزان مجاز برای استفاده از منابع آب تجدید شونده را 60 درصد ذکر می‌کند و می‌گوید: اکنون از 120 میلیارد مترمکعب، 96 میلیارد مترمکعب مصرف می‌شود، یعنی به جای 60 درصد 80 درصد استفاده می‌شود که این فشار زیادی به منابع طبیعی وارد می‌کند و موجب خشکی تالاب هایی مانند هامون، بختگان و دریاچه ارومیه شده است.وی هشدار می‌دهد: آلوده شدن آبهای زیرزمینی و موجودات دریایی خطری جدی برای انسان است ما همه تلاش می‌کنیم تا بیماران سرطانی را نجات دهیم، در حالی که ما می‌توانیم نجات یافتگان از سرطان را افزایش دهیم بی آنکه مبتلا شوند. سمیعی همچنین نسبت به ساخت سدها نظر دیگری دارد و می‌گوید: با ساختن سد اگرچه آب مورد نیاز مردم تا حدودی فراهم می‌شود، اما در واقع مصرف آب بالا رفته و در آینده با مشکل جدی تری در بحث کمبود آب مواجه خواهیم شد.

• الگوی غلط مصرف سمیعی از جمله الگوی غلط مصرف را چنین عنوان می‌کند: اختصاص دادن 90 درصد از آبهای شیرین در بخش کشاورزی در حالی که در مقیاس جهانی تنها هفتاد درصد را به این کار اختصاص می‌دهند. وی الگوی غلط مصرف سرانه آب توسط مردم را گوشه تلخ دیگر این مسأله می‌داند و می‌گوید: این در حالی است که میزان بارش در کشورهای دیگر نزدیک به سه برابر ایران است، اما مصرف سرانه آب توسط هر ایرانی دو برابر یک اروپایی است. وی در ادامه به کاهش بارشها در سالهای اخیر، موقعیت جغرافیایی خراسان رضوی که نیم خشک است و نیز کسری مخازن آب زیرزمینی دشتهای ایران حدود 7 میلیارد مترمکعب است، اشاره می‌کند. وی در بخش صرفه جویی نیز با اشاره به واژه «آب مجازی» می‌افزاید: برای تهیه یک برگ سفید معادل 10 لیتر آب (شش بطری 5/1 لیتری) و برای تولید یک سیب 145 لیتر آب مصرف می‌شود و ... و حال اگر قرار به اسراف باشد، فرقی نمی کند که مستقیم شیر آب را باز گذاریم و هدر بدهیم، یا تمام چیزهایی که در دایره مصرف آب بوده اند را به نوعی هدر بدهیم. در واقع هدف ما ابتدا آگاهی و بعد آموزش و فرهنگ سازی است تا دچار بزرگترین مشکل قرن بی آبی نشویم.

انتهاي خبر/ قدس آنلاين